Bebekler ve 7 yaşına kadar olan çocuklar çoğu zaman görme ile ilgili şikâyetlerini bildiremezler. Bundan dolayı çocuklarda göz muayenesi rutin tarama ve kontrol muayeneleri kapsamında ele alınmalı. Çocuğun gelişiminde büyük rol oynayan sağlıklı ve iyi gören gözler, şikâyet olmasa da değerlendirilmelidir.
Çanakkale Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreteri Uzm. Dr. Kerim Yeşildağ çocukların göz bozukluğu ya da göz hastalıkları ile doğabileceğini belirterek “Yenidoğan bebeklerde görülebilen göz hastalıklarında, erken tanı ve tedavi büyük önem taşır. Bebeklerde göz muayenesi, gözbebeği genişletilerek cihazlar yardımı ile ön ve arka göz bölümlerinin incelenmesi şeklinde yapılır. Tedavide geç kalmamak için bebeklerin doğduktan sonraki ilk üç ay içerisinde özellikle prematüre doğumların ilk ayda mutlaka göz hekimi muayenesinden geçmesini öneriyoruz” diyor.
Vaktinden erken doğan bebeklerin en önemli göz sorunlarından biri “prematüre retinopatisi”dir. Prematüre Retinopatisi; bebeklerde retina hasarı yapan ve körlükle sonuçlanabilen bir göz hastalığıdır.
Bebeklerin gözlerindeki damarlar, doğuncaya kadar gelişir. Erken doğan bebeklerde bu gelişme tamamlanmadığı için doğduktan sonra da devam eder. Prematüre bebekleri yaşatmak için yüksek konsantrasyonlarda verilen oksijen, gözdeki damarların anormal gelişmesine sebep olur. Bunun sonucunda ise damarlanması tamamlanmamış bebeklerin retinalarında kısaca ROP olarak tabir edilen, Prematüre Retinopatisi hastalığı meydana gelir. Erken dönemde tedavi edilmezse her iki gözde de körlüğe neden olur. Bu nedenle erken doğan bebeklerin muhakkak göz doktoru kontrolünden geçmesi gerekmektedir.
Prematüre bebeklerde ilk ROP muayenesi doğumdan 4-6 hafta sonra mutlaka yapılmalıdır. Daha sonra hastalığın varlığına ve seviyesine göre 1 ya da 2 hafta aralarla bebek term (doğması gereken zaman) oluncaya kadar muayene tekrarlanır.
ROP Muayenesi ve Takibi Nasıl Yapılır?
ROP muayenesi topikal anestezi altında bebeklerin göz bebekleri büyütülerek yapılan retina adını verdiğimiz gözün sinir tabakasının incelendiği bir muayenedir.
Prematüre retinopati en sık 1.000 gramın altında doğanlarda görülür. Bu nedenle 1500 gramın altında ve 32’inci haftadan önce doğmuş tüm bebeklerin mutlaka ROP muayenesinin yapılması gerekmektedir. 36 hafta ve 2000 gramın altındaki yoğun bakım desteği almış tüm bebekler en az bir kez kontrolden geçirilmelidir. Bebeklerde rastlanan akciğer, kalp damar rahatsızlıkları, ağır enfeksiyonlar ve beyinde yaşanabilecek problemler de retinopati riskini arttırmaktadır. Erken teşhiste tedavisi olup, geç kalındığı zaman her iki gözde de körlüğe yol açar.
ROP ‘un tedavisinde en önemli aşama düzenli takiptir. ROP gelişen hastaların %80’i kendiliğinden geriler ve takip edilen bebeklerin %8 inde tedavi gerekir.
ROP’u tedavi etmenin çeşitli yöntemleri vardır. Hafiften ağıra doğru beş evresi bulunan ROP tedavisinde başarı, hastalığın evresiyle ilintilidir. İlk iki evresinde takip yeterli olup, üçüncü evreden itibaren ise en sık uygulanan lazer tedavisidir. Laserfotokoagulasyonu ile retina dekolmanına sebep olmadan anormal damarlar ortadan kaldırılır. Zamanında tesbit edilemeyen ve laser tedavisine rağmen hastalığı ilerleyen olgularda vitrektomi ameliyatı uygulanır.
Yeni doğan tüm bebeklerin ilk bir ay içinde göz muayenesinin yapılması sadece ROP değil, birçok göz hastalığı, göz tansiyonu, göz tembelliği, gözyaşı kanalı tıkanıklığı ve şaşılık gibi zamanında tanısının konması ve başarılı tedavi olanağını sağlaması açısından da önemlidir.
